Η εκλογική αναμέτρηση της 4ης Οκτωβρίου θα είναι από τις λίγες όπου το βασικό ερώτημα δεν θα είναι ποιο κόμμα θα έρθει πρώτο, αλλά αν αυτό θα εξασφαλίσει και την πολυπόθητη αυτοδυναμία προκειμένου να λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Και σε αυτό το ερώτημα η απάντηση δεν θα δοθεί από την διαφορά μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος, αλλά από το αν θα εισέλθουν στη Βουλή οι λεγόμενοι “μικροί” - στην παρούσα συγκυρία ο λόγος για τον ΣΥΡΙΖΑ και τους Οικολόγους- και από το ποσοστό που θα συγκεντρώσουν τα εκτός Βουλής κόμματα.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο* το πρώτο κόμμα μπορεί να εξασφαλίσει πλειοψηφία των 151 εδρών και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση το λιγότερο με 39,2%. Το ποσοστό αυτό είναι το λεγόμενο “κατώφλι της αυτοδυναμίας” και προϋποθέτει τέσσερα κόμματα στην Βουλή (ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΚΚΕ, ΛΑ.Ο.Σ.) και το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων στο 7,8%.
Στην περίπτωση που εισέλθουν στη Βουλή πέντε κόμματα, δηλαδή μπει και ο ΣΥΡΙΖΑ το κατώτατο όριο για αυτοδυναμία 151 εδρών ανεβαίνει στο 40,4% με το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που δεν θα μπουν στη Βουλή στο 5%.
Τέλος στην περίπτωση, που στην επόμενη Βουλή μπουν έξι κόμματα, μαζί δηλαδή με τους Οικολόγους Πράσινους, το όριο της αυτοδυναμίας πηγαίνει στο 41,5%, με το συνολικό ποσοστό των υπολοίπων κομμάτων στο 2,5%. Πρέπει να σημειωθεί ότι στις εθνικές εκλογές παραδοσιακά το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων είναι κατά μέσο όρο 2,5%.
Οι διερευνητικές εντολές
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία το άρθρο 37 του Συντάγματος της Ελλάδος ορίζει την διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί:
Άρθρο 37
1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς.
2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει κι αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.
4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ' αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Βουλή· η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.
* Ο ισχύων εκλογικός νόμος με τις κυριότερες ρυθμίσεις είναι ο νόμος 3231/2004 περί εκλογής βουλευτών. Εισηγητής του υπήρξε ο Κώστας Σκανδαλίδης, ως υπουργός Εσωτερικών της τελευταίας κυβέρνησης Σημίτη. Ολόκληρο το κείμενο του νόμου υπάρχει στην ιστοσελίδα http://www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomothesia/n3231_04.htm
Σύμφωνα με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο* το πρώτο κόμμα μπορεί να εξασφαλίσει πλειοψηφία των 151 εδρών και να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση το λιγότερο με 39,2%. Το ποσοστό αυτό είναι το λεγόμενο “κατώφλι της αυτοδυναμίας” και προϋποθέτει τέσσερα κόμματα στην Βουλή (ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΚΚΕ, ΛΑ.Ο.Σ.) και το συνολικό ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων στο 7,8%.
Στην περίπτωση που εισέλθουν στη Βουλή πέντε κόμματα, δηλαδή μπει και ο ΣΥΡΙΖΑ το κατώτατο όριο για αυτοδυναμία 151 εδρών ανεβαίνει στο 40,4% με το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που δεν θα μπουν στη Βουλή στο 5%.
Τέλος στην περίπτωση, που στην επόμενη Βουλή μπουν έξι κόμματα, μαζί δηλαδή με τους Οικολόγους Πράσινους, το όριο της αυτοδυναμίας πηγαίνει στο 41,5%, με το συνολικό ποσοστό των υπολοίπων κομμάτων στο 2,5%. Πρέπει να σημειωθεί ότι στις εθνικές εκλογές παραδοσιακά το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων είναι κατά μέσο όρο 2,5%.
Οι διερευνητικές εντολές
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει αυτοδυναμία το άρθρο 37 του Συντάγματος της Ελλάδος ορίζει την διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί:
Άρθρο 37
1. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους Υφυπουργούς.
2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Βουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
3. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει κι αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.
4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπος του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ' αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. Η πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Βουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Βουλή· η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.
* Ο ισχύων εκλογικός νόμος με τις κυριότερες ρυθμίσεις είναι ο νόμος 3231/2004 περί εκλογής βουλευτών. Εισηγητής του υπήρξε ο Κώστας Σκανδαλίδης, ως υπουργός Εσωτερικών της τελευταίας κυβέρνησης Σημίτη. Ολόκληρο το κείμενο του νόμου υπάρχει στην ιστοσελίδα http://www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomothesia/n3231_04.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου